Επιμορφωτικό υλικό ΣΕΕ ΠΕ60 Αζναουρίδου Φωτεινή

ΦΩΤΕΙΝΗ ΑΖΝΑΟΥΡΙΔΟΥ

Σ.Ε.Ε.ΠΕ60

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ

Μετασχηματίζουσα  Μάθηση   μέσα  από      την       Αισθητική Εμπειρία[1]

# Οι μικροί μας μαθητές/τριες μπορούν να ασχοληθούν, με τη βοήθεια των γονέων ή κηδεμόνων τους ,με τη θεματική ενότητα.

Οι εργασίες να γίνονται μόνο από τα παιδιά και όπως μπορεί το καθένα#.

Θεματική Ενότητα: Το Πάσχα

Γνωστικό αντικείμενο: Παιδί και Γλώσσα

Προφορική επικοινωνία

Να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τον προφορικό λόγο

Ενδεικτικές – διαθεματικές δραστηριότητες

1^ο  στάδιο: Διερεύνηση της ανάγκης για κριτικό στοχασμό

(σκέψεις και απόψεις που εκφράζουν στο πλαίσιο του μαθήματος).

• Τι θα γιορτάσουμε σε λίγες μέρες;
• Τι γιορτάζουμε το Πάσχα;

Τι είναι το Πάσχα

Το Πάσχα είναι η σημαντικότερη θρησκευτική γιορτή της Χριστιανοσύνης.
Τιμάται η ανάμνηση της ένδοξης Ανάστασης του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού.

Αρχικά ήταν η μεγαλύτερη εβραϊκή γιορτή, που γιορταζόταν προς τιμήν της απελευθέρωσης των Ισραηλιτών από την Αιγυπτιακή αιχμαλωσία. 
Η ονομασία του προέρχεται από το εβραϊκό Πεσάχ που σημαίνει διάβαση, προς ανάμνηση της διάβασης του περιούσιου λαού από τη σκλαβιά στην ελευθερία.
Αποτελεί την κορυφαία στιγμή της Χριστιανοσύνης, τη γιορτή των γιορτών. 

Χριστιανικό Πάσχα

Οι χριστιανοί,  γιορτάζουν τη σταύρωση και ανάσταση του Χριστού και το πέρασμα από το θάνατο στη ζωή. Το Πάσχα διαρκεί δύο εβδομάδες: από την Κυριακή των Βαΐων (συμβολίζει την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα) ως την Κυριακή του Θωμά.
Η πρώτη εβδομάδα ονομάζεται Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών, αρχίζει με την Κυριακή των Βαΐων και λήγει το Μεγάλο Σάββατο. Όλη τη Μεγαλοβδομάδα υπάρχει συνήθεια να νηστεύουν οι χριστιανοί και να παρακολουθούν τακτικά τις εκκλησιαστικές λειτουργίες.
Η δεύτερη εβδομάδα του Πάσχα ονομάζεται Εβδομάδα του Πάσχα ή Λαμπροβδομάδα ή Λαμπρή και αρχίζει με την Κυριακή του Πάσχα. Όλες οι ήμερες που ακολουθούν θεωρούνται ημέρες χαράς και διασκέδασης.
Το χριστιανικό Πάσχα είναι κινητή γιορτή.

Γιατί το γιορτάζουμε;

Η έννοια της "Ανάστασης" είναι διαδεδομένη στις μυθολογικές και θρησκευτικές παραδόσεις πολλών λαών που προσπαθούσαν έτσι να ερμηνεύσουν τον κύκλο της φύσης, της ζωής:
Πως η φύση μετά από το μεγάλο χειμωνιάτικο ύπνο της γεννιέται ξανά, πως το γκρίζο του χειμώνα μεταμορφώνεται σε ανοιξιάτικο φως. Ποιά ήταν λοιπόν η μυστηριώδης δύναμη χάρη στην οποία η φύση αναγεννιόταν; 
Επινόησαν Θεούς που μαζί με τη φύση γεννιόταν και ανασταινόταν ακολουθώντας τον κύκλο της ζωής. 
Για να καταλάβουμε καλύτερα το πνεύμα αυτών των παραδόσεων θα δούμε πως η φύση ακολουθούσε τις περιπέτειες των θεών. Γι' αυτό εμείς οι Χριστιανοί τοποθετήσαμε τη γιορτή της Ανάστασης του Κυρίου στην εποχή της άνοιξης παρ' όλο που δεν έχει καμιά σχέση με τη μυθολογία αυτό το γεγονός αλλά για να το τονίσουμε περισσότερο και να δείξουμε ότι έρχεται η Ανάσταση, η Αναγέννηση η ψυχική για την ανθρωπότητα μέσα από την Ανάσταση του Κυρίου.[1]

Το βαθύτερο νόημα του Πάσχα

Η Σταυρική θυσία του Ιησού δείχνει ότι ο Θεός πονάει για τον άνθρωπο και τ' ανθρώπινα βάσανα. Γι' αυτό από αγάπη προσφέρει ό,τι πιο πολύτιμο έχει για να σώσει τον ίδιο του τον Υιό.
Θέλησε να διδάξει την αντίσταση και την πάλη στο κακό, αλλά και την έννοια της αγάπης και τη διάθεση της προσφοράς του εαυτού μας υπέρ των πολλών. 
Είναι η γιορτή της αγάπης, γιατί ο ίδιος ο Χριστός μας θυσιάστηκε για τη σωτηρία τη δική μας. Είναι το καλύτερο δείγμα της αγάπης του για μας. 
Με τη γιορτή αυτή της Ανάστασης του Ιησού ξαναγεννιέται η φύση και η ίδια η ζωή.

Τα συναισθήματά μας για το Πάσχα

Το Πάσχα, η λαμπρότερη γιορτή της Χριστιανοσύνης, είναι ίσως η μοναδική γιορτή που κλείνει μέσα της όλα τα συναισθήματα. Από την αγωνία, τον πόνο τη θλίψη των Παθών και της Σταύρωσης, περνάμε στην αγαλλίαση και την ελπίδα που φέρνει η Ανάσταση.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ:

-Ερωτήσεις πάνω στο θέμα μας για το Πάσχα

- Ζωγράφισε τα συναισθήματά σου για το Πάσχα

-Γράψε τη λέξη «Πάσχα»

2^ο  στάδιο: Οι μαθητές/τριες εκφράζουν τις απόψεις τους

Επεξεργασία του θέματος: «Τι σκεφτόμαστε για το… Πάσχα»;

-Πώς θα ήθελες να περάσεις το Πάσχα;

-Ζωγράφισε το

3^ο  στάδιο: Προσδιορισμός των απόψεων που θα εξεταστούν

Υποθέματα: 1^ον Τα Πάθη του Χριστού,  2^ον Έθιμα του Πάσχα, 3^ον Η Προσευχή της Ανάστασης, 4^ον Αλφαβήτα του Πάσχα

1^ον Τα Πάθη του Χριστού

Δραστηριότητα

Επέλεξε μια από τις εικόνες, μάθε για το γεγονός αυτό, ζωγράφισε τη όπως μπορείς και γράψε τη λεζάντα

• 2^ον  Έθιμα του Πάσχα

•  ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

  
  Όλες τις μέρες της Μεγάλης εβδομάδας υπάρχει λειτουργία στην εκκλησία που εξιστορούνται τα πάθη του Χριστού. Τα κυριότερα Πασχαλινά έθιμα είναι :

  Πασχαλινά έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης:
  Στην εκκλησία διαβάζονται τα 12 ευαγγέλια, ενώ στο σπίτι φτιάχνουν τα γλυκά του Πάσχα, τα τσουρέκια και τα κουλουράκια. Επίσης βάφονται τα κόκκινα αυγά.

  Πασχαλινά κόκκινα αυγά

  - Ένα έθιμο των ημερών είναι τα Πασχαλινά κόκκινα αυγά, τα οποία συμβολίζουν το αίμα του Iησού Xριστού που έσταξε όταν τον λόγχισε ο Pωμαίος στρατιώτης. (όταν βρισκόταν στον σταυρό). Σύμφωνα όμως με τον Kοραή τα κόκκινα αυγών συμβολίζουν το αίμα των προβάτων με το οποίο οι Iουδαίοι έβαψαν τις οικείες τους, για να αποφύγουν την "υπό εξολοθρευτικού Aγγελου φθοράν".
  - Είναι παγκόσμια σχεδόν η χρήση του στον χριστιανικό κόσμο τις μέρες. Οι ερμηνείες που δίνονται για την προτίμησή του, και μάλιστα σε χρώμα κόκκινο, είναι πολλές. Υποστηρίζουν ότι το αυγό συμβολίζει την ανανέωση της ζωής και την ευγηρία. Για το χρώμα του λέγεται ότι θυμίζει το αίμα του Χριστού. Αλλά είναι γνωστή και η λαϊκή παράδοση που λέει: "...όταν είπαν ότι αναστήθηκε ο Χριστός, κανείς δε το πίστευε. Μια γυναίκα μάλιστα που κρατούσε ένα καλάθι με αυγά, φώναξε: - Μπορεί από άσπρα να γίνουν κόκκινα αυτά τα αυγά; Και πράγματι έγιναν! "
  - Υπάρχει βέβαια και η ορθολογική ερμηνεία: Τώρα τη Σαρακοστή νηστεύουν οι περισσότεροι και γι’ αυτό τα αυγά περισσεύουν. Είναι κιόλας η εποχή που οι κότες τα γεννούν με αφθονία. Τι θα τα έκαναν τόσα αυγά οι νοικοκυρές; Τα φύλαγαν λοιπόν για το Πάσχα, κι όταν έβρισκαν ευκαιρία, άρχιζαν να τα κάνουν δώρα-αμοιβή στα παιδιά: την Πρωτομαρτιά για τα κάλαντα με τα χελιδονίσματα, το Σάββατο του Λαζάρου και την Μεγάλη Πέμπτη, το ίδιο. Αλλά πιο πολύ την ημέρα της Λαμπρής τ’ αυγά ήταν το πρόχειρο κι άφθονο φαγώσιμο, που μπορούσαν να φιλέψουν. Τα έβαφαν λοιπόν κόκκινα, που είναι χρώμα χαρούμενο και ξορκιστικό, τα έβαφαν και κίτρινα και μπλε και ροζ, ή τα άφηναν άσπρα, αν είχαν πένθος. Συχνά τα στόλιζαν με ζωγραφιές, για να γίνουν πιο ευχάριστα. Τα πλούμιζαν τεχνικά, με μαργαρίτες και φτέρες και μ’ αγριολούλουδα του ελληνικού κάμπου.
  - Από το αυγό ξεπήδησαν έπειτα πλήθος συγγενικά σύμβολα: είναι τα κίτρινα πουλάκια, οι νεοσσοί που βγαίνουν από τ’ αυγό, έπειτα οι κότες που γεννούν, οι φωλιές όπου βρίσκονται κι ο κόκορας που τα φέρνει…
  - Επίσης ... Πολύ πριν από την εμφάνιση του Χριστιανισμού, οι πρόγονοί μας έβαφαν και διακοσμούσαν τα αυγά για να γιορτάσουν τη συνέχιση της ζωής. Τα αυγά θεωρούνταν τότε τα τέλεια δώρα της φύσης, τα οποία χρόνο με το χρόνο οδηγούσαν στην τελειοποίηση .
  - Το αυγό, πανάρχαιο σύμβολο της γένεσης του κόσμου, της γέννησης της ζωής, το συναντάμε σε πολλές λατρείες, τόσο πρωτόγονες, όσο και περισσότερο εξελιγμένες. Έχει μέσα του δύναμη ζωική και πίστευαν πως μπορούσε να την μεταδώσει στους ανθρώπους, τα ζώα, τα φυτά. Τα χρωματιστά αυγά και ιδιαίτερα τα κόκκινα μνημονεύονται για γιορταστικούς σκοπούς, στην Κίνα ήδη από τον 5ο αιώνα και στην Αίγυπτο από το 10ο.

Γιατί όμως βάφονται κόκκινα τα αυγά;
- Μερικοί πιστεύουν ότι τα αυγά βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του αίματος του Χριστού, που χύθηκε για εμάς τους ανθρώπους. Κόκκινο είναι και το χρώμα της χαράς. Χαράς για την Ανάσταση του Χριστού. Είναι παράλληλα όμως και χρώμα αποτρεπτικό. Κόκκινες βελέντζες και κόκκινα μαντίλια κρεμούσαν τη Μεγάλη Πέμπτη στην Καστοριά οι γυναίκες για το καλό. Κόκκινο πανί έβαφαν μαζί με τα αυγά τους στη Μεσημβρία και το κρεμούσαν στο παράθυρο για σαράντα μέρες, για να μην τους πιάνει το μάτι.
- Το βάψιμο των αυγών γινόταν τη Μεγάλη Πέμπτη γι αυτό και τη λέγαν Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη. Παλιότερα το συνήθιζαν κι αποβραδίς, πάντοτε όμως τα μεσάνυχτα, με το ξεκίνημα της νέας μέρας. Καινούρια πρέπει να ήταν η κατσαρόλα που θα έβαφαν τα αυγά και ο αριθμός τους ορισμένος και τη μπογιά τη φύλαγαν σαράντα μέρες και δεν την έχυναν, ακόμα και τότε, έξω από το σπίτι. Τα χρώματα για τα αυγά τα έφτιαχναν από διάφορα φυτά. Από κρεμμύδια γινόταν το μελί, από άχυρο ή από φύλλα αμυγδαλιάς το κίτρινο, το ανοικτό κόκκινο από παπαρούνες. Αργότερα τα αγόραζαν, το κόκκινο όμως χρώμα ήταν και είναι πάντα το πιο αγαπημένο.
- Το πρώτο αυγό που έβαφαν ήταν της Παναγίας και το έβαζαν στο εικονοστάσι. Με αυτό σταύρωναν τα παιδιά από το κακό το μάτι. Σε μερικά μέρη έβαζαν σε ένα κουτάκι τόσα αυγά όσα ήταν τα μέλη της οικογένειας και τα πήγαιναν το βράδυ στην εκκλησία, για να διαβαστούν στα 12 Ευαγγέλια. Τα άφηναν κάτω από την Αγία Τράπεζα ως την Ανάσταση και τότε καθεμιά έπαιρνε τα δικά της. Αυτά τα αυγά ήταν "ευαγγελισμένα" και τα τσόφλια τους τα παράχωναν στους κήπους και τις ρίζες των δέντρων για να καρπίσουν. Παρόμοια τύχη είχαν και τα αυγά που έκαναν οι κότες τη Μεγάλη Πέμπτη. Άμα η κότα ήταν μαύρη, ακόμα καλύτερα. Είχαν θαυμαστές ιδιότητες και μπορούσαν να διώξουν κάθε κακό. Τα αυγά τα Μεγαλοπεφτιάτικα περνούσαν τον πονόλαιμο, φύλαγαν το αμπέλι από το χαλάζι, έδιωχναν μακριά το σκαθάρι.
- Οι γυναίκες και τα κορίτσια στόλιζαν τα αυγά, τα "έγραφαν", τα "κεντούσαν". Πάνω στα άσπρα αυγά έγραφαν με λειωμένο κερί ευχές, σχεδίαζαν σκηνές από τη ζωή του Χριστού, πουλιά κ.ά. Έριχναν μετά τα αυγά στην κόκκινη μπογιά και μέχρι να λειώσει το κερί έμεναν τα γράμματα και τα σχέδια άσπρα. Τα "ξομπλωτά" ή "κεντημένα" αυγά, που τα λέγαν στη Μακεδονία και "πέρδικες, μια και συχνά είχαν πάνω τους πουλιά, ή ίσως και γιατί ξεχώριζαν, όπως κι οι πέρδικες, για την ομορφιά τους, θύμιζαν συχνά μικρογραφίες.
-  Το ένα ήταν καλύτερο από το άλλο. Αυτά έστελναν δώρο οι αρραβωνιασμένες στο γαμπρό και οι βαφτισιμιές στους νονούς και τις νονές τους, σε όλα τα αγαπημένα πρόσωπα. Άλλοτε πάλι τα κορίτσια πρόσθεταν στα αυγά φτερά από χρωματιστό χαρτί, ουρά και μύτη από ζυμάρι και τα κρεμούσαν στο ταβάνι, έτοιμα να πετάξουν. Πλούσια είναι η παράδοση για τον συμβολισμό των αυγών του Πάσχα. Στα Βυζαντινά χρόνια έφτιαχναν κουλούρα που στην μέση της είχε ένα κόκκινο αυγό. Το αυγό, από το οποίο βγαίνουν τα πουλιά, συμβολίζει την ζωή, ενώ το κόκκινο είναι το χρώμα της ζωής. Το βάψιμο των αυγών, για λατρευτικούς σκοπούς απαντάται σε διάφορους τόπους του κόσμου.

Tο τσούγκρισμα των πασχαλινών αυγών

- Tο τσούγκρισμα των πασχαλινών αυγών, συμβολίζει την Aνάσταση του Xριστού, καθώς το αυγό συμβολίζει τη ζωή και τη δημιουργία που κλείνει μέσα του τη ζωή. Όταν το κέλυφός του αυγού σπάσει με το τσούγκρισμα, γεννιέται μια ζωή, έτσι και το πασχαλινό αυγό συμβολίζει το σπάσιμο του τάφου του Xριστού και την Aνάστασή Tου.
- Το αυγό βέβαια σε όλες σχεδόν τις αρχαίες κοσμογονίες συμβόλιζε την γέννηση του σύμπαντος και της ζωής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το σύμβολο των ορφικών Μυστηρίων πού ήταν ένα φίδι τυλιγμένο γύρω από ένα "αυγό", που συμβόλιζε τον κόσμο που περιβάλλεται από το Δημιουργικό πνεύμα. Στο επίπεδο της μύησης και της φιλοσοφίας, συμβόλιζε τον νεόφυτο που την στιγμή της μύησης έσπαγε το κέλυφος του αβγού και ένας καινούργιος πνευματικός άνθρωπος γεννιόταν.

Πασχαλινά έθιμα της Μεγάλης Παρασκευής:
Την Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η μεταφορά του επιταφίου. Ο επιτάφιος στολίζεται με λουλούδια και περιφέρεται γύρω από την εκκλησία και τους δρόμους, ενώ οι πιστοί ακολουθούν από πίσω. Είναι μέρα πένθους.

Πασχαλινά έθιμα για το Μεγάλο Σάββατο:

Οι πασχαλινές λαμπάδες

Οι πασχαλινές λαμπάδες δίνονται ως δώρα στα παιδιά για να χρησιμοποιηθούν για τη λειτουργία του Μεγάλου Σαββάτου. Οι λαμπάδες είναι διακοσμημένες άλλοτε με παιχνίδια και άλλοτε με λουλούδια. Ανάλογα με την ηλικία και το φύλο των παιδιών οι λαμπάδες παίρνουν διαφορετική μορφή. Παλαιότερα το κάθε παιδί κατασκεύαζε τη δική του λαμπάδα. Ο νονός κάθε παιδιού φέρνει στο βαφτιστήρι του μία πασχαλινή λαμπάδα.

Το Μεγάλο Σάββατο είναι το βράδυ της Ανάστασης. Στις 12 η ώρα το βράδυ, ο ιερέας δίνει το Άγιο φως στους πιστούς και ψάλλει το "Χριστός Ανέστη". Οι πιστοί παίρνουν το άγιο φως με τις πασχαλινές λαμπάδες και χαιρετιούνται λέγοντας "χριστός ανέστη" και απαντώντας "Αληθώς ανέστη ο κύριος". Σε πολλές περιοχές ανάβουν βεγγαλικά και στρακαστρούκες. Είναι η μέρα της ανάστασης, μέρα χαράς και γιορτής.
Το Μεγάλο Σάββατο τελειώνει η νηστεία της σαρακοστής και επιστρέφοντας στο σπίτι τρώνε την μαγειρίτσα και τσουγκρίζουν τα κόκκινα αυγά.

 Συνταγή: Μαγειρίτσα κοκκινιστή

Υλικά:

• 1 συκωταριά και έντερα αρνίσια
• 1 φλιτζάνι κρεμμυδάκια φρέσκα ψιλοκομμένα
• 1 φλιτζάνι από διάφορα μυρωδικά (μαϊντανό, δυόσμο, φρέσκια ρίγανη, μάραθο)
• 1 φλιτζάνι χυμός ντομάτας2 αυγά
• χυμός 1 λεμονιού

Εκτέλεση:

1. Καθαρίζουμε και πλένουμε σχολαστικά τη συκωταριά και τα έντερα γυρίζοντας το μέσα έξω.
2. Τα βάζουμε όλα και τα ζεματίζουμε και μετά πετάμε το νερό. Τα ψιλοκόβουμε και τα βάζουμε με φρέσκο νερό να βράσουν.
3. Σε ένα τηγάνι τσιγαρίζουμε τα κρεμμυδάκια και τα υπόλοιπα μυρωδικά και προσθέτουμε τη ντομάτα. Τα αφήνουμε να πάρουν μία με δύο βράσεις.
4. Όταν η συκωταριά βράσει αρκετά, προσθέτουμε τη σάλτσα με τα μυρωδικά (το νερό μέσα στην κατσαρόλα πρέπει να είναι λίγο, αλλιώς αφαιρούμε όσο χρειάζεται).
5. Τα αφήνουμε όλα μαζί να βράσουν για λίγη ώρα και μόλις είναι έτοιμα, αυγοκόβουμε τη σούπα.

Καλή επιτυχία και καλή σας όρεξη

Κυριακή του Πάσχα:
Την Κυριακή του Πάσχα γιορτάζεται η Ανάσταση. Την Κυριακή το μεσημέρι είναι που κάνουμε το αρνί στη σούβλα και τελειώνει η μεγάλη εβδομάδα.

Πασχαλινό αρνί

Οι αμνοί είναι από τα πιο αναγνωρίσιμα σύμβολα του Πάσχα, καθώς συμβολίζουν το Χριστό. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε παρομοιάσει το Χριστό με τον "Αμνό του Θεού, ο οποίος θα πάρει μαζί του την αμαρτία του κόσμου".
Το αρνί αποτελεί ένα κατεξοχήν μυθικό σύμβολο, με την έννοια της αθωότητας και της αγνότητας κυρίως σε πνευματικό επίπεδο, έτσι με τον διαμελισμό του επιτρέπει στους ανθρώπους την επικοινωνία με την αγνότητα αυτή[1]

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

-Ποιο από τα έθιμα του Πάσχα σου αρέσει;

-Ζωγράφισε το και αντέγραψε τη λεζάντα του

3^ον Η Προσευχή της Ανάστασης

Χριστός Ανέστη εκ νεκρών,

θανάτω θάνατον πατήσας

και τοις εν τοις μνήμασιν,

ζωήν χαρισάμενος

• Προσπάθησε να μάθεις την προσευχή της Ανάστασης

• Προσπάθησε να «διαβάσεις» τις εικόνες
• Προσπάθησε να διακρίνεις όσα περισσότερα γράμματα μπορείς
• Ζωγράφισε όιποια εικόνα σου αρέσει

4^ο  στάδιο: Επιλογή των έργων τέχνης

Επιλέγουμε ένα πίνακα του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ  με θέμα: Το Πάσχα στη  ζωγραφική του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ 

Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ ή Θεόφιλος Κεφαλάς ή Κεφάλας, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα (1870 – 24 Μαρτίου 1934), γνωστός απλά και ως Θεόφιλος, ήταν Έλληνας λαϊκός ζωγράφος της νεοελληνικής τέχνης. Κυρίαρχο στοιχείο του έργου του είναι η ελληνικότητα και η εικονογράφηση της ελληνικής λαϊκής παράδοσης και ιστορίας.

Ο Θεόφιλος, ο εξαιρετικός λαϊκός ζωγράφος, απαθανάτισε θρύλους και παραδόσεις, καθημερινές στιγμές από την ελληνική πραγματικότητα με το μοναδικό του προσωπικό ύφος που καθιστά τα έργα του από τα πλέον αναγνωρίσιμα της ελληνικής ζωγραφικής.

Αυτοδίδακτος καλλιτέχνης κατέληξε να γίνει ο αναγνωριστεί ως ο σπουδαιότερος λαϊκός καλλιτέχνης της Ελλάδας – το ταλέντο του οποίου όμως αναγνωρίστηκε μόνο μετά θάνατον. Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, γνωστός απλά ως Θεόφιλος, γεννήθηκε στη Βαρειά της Λέσβου, μεταξύ του 1867 και 1870, πρώτο παιδί μιας φτωχής οικογένειας που απέκτησε άλλα επτά στη συνέχεια. Το ενδιαφέρον του για τη ζωγραφική εκδηλώθηκε από νωρίς και φέρεται να ήταν αντιστρόφως ανάλογο με την απόδοσή του στα σχολικά θρανία.

5^ο  στάδιο: Κριτικός στοχασμός μέσω της αισθητικής εμπειρίας

Το πέμπτο στάδιο αφορά πλέον στην επεξεργασία των έργων τέχνης

Χρησιμοποιούμαι τις  τέσσερις φάσεις της τεχνικής του D. Perkins

1^ον Παρατήρηση: Παρατηρούμε ένα γεγονός μέσω της τέχνης

Προτρέπουμε το μαθητή/τρια να παρατηρήσει το έργο τέχνης αυθόρμητα, να εκφράσει τις πρώτες παρατηρήσεις και τα πρώτα ερωτήματά του.

2^ον  Συναισθήματα: Εκφράζουμε πως αισθανόμαστε όταν παρατηρούμε το συγκεκριμένο γεγονός

3^ον  Ανάγκες Εκφράζουμε ποια ανάγκη είναι συνδεδεμένη με το συγκεκριμένο γεγονός και συναίσθημα

4^ον Αιτήματα: Εκφράζουμε με σαφήνεια και με πολύ συγκεκριμένο τρόπο τι χρειαζόμαστε από τους άλλους και τις άλλες να πράξουν.

• Ζωγράφισε τον πίνακα του Θεόφιλου όπως μπορείς
• Εάν ήσουνα εκεί, στην παρέα του πίνακα, πώς θα ήθελες να είσαι; Τι θα φορούσες και γιατί;
• Τοποθέτησε τον εαυτό σου στον πίνακα
• Συζητήστε το έργο τέχνης
  -Τι συμβαίνει σε αυτή την εικόνα;
  - Τι βλέπεις που σε κάνει να το λες αυτό;
• Τι άλλο μπορούμε να βρούμε;
• Βάλτε τους μαθητές να προσδιορίσουν τα χρώματα στην εικόνα. Εισάγετε την έννοια ζεστά και δροσερά χρώματα.
• Ζητήστε από τους μαθητές να περιγράψουν τα χρώματα σε αυτό τον πίνακα, είτε ζεστά είτε κρύα.
  Στη συνέχεια, εστιάζουμε τη συζήτηση σχετικά με τα δέντρα στη ζωγραφική:
  • Τι είδους δέντρα νομίζετε ότι θα μπορούσε να είναι;
  • Περιγράψτε τα μέρη του δέντρου.
• Δείξτε πώς οι μαθητές θα δημιουργήσουν ένα πολύχρωμο κολάζ δέντρου χρησιμοποιώντας μικτές τεχνικές.
• Υλικά που απαιτούνται
  λευκό χαρτί (12 "x18"), παλιά εφημερίδα, περιοδικά, τέμπερες, ψαλίδι και κόλλα
  Λεξιλόγιο
  Θερμά και ψυχρά χρώματα, σχήματα, αντιθέσεις, μορφές, περιβάλλον.

6^ο στάδιο: Επαναξιολόγηση των παραδοχών

Κριτικός αναστοχασμός: «ποιες είναι οι απόψεις σας για το Πάσχα;».

Συγκρίνουμε τι είπαν οι μαθητές/τριες στην αρχή και τι λένε τώρα για το θέμα μας. Γίνεται σύνθεση των απόψεων και αντλούνται συμπεράσματα.

-Μπες στα παπούτσια του/της Διάλεξε ένα πρόσωπο ή αντικείμενο από το έργο τέχνης. Τι μπορεί να νιώθει ή να σκέφτεται;

Γνωστικό αντικείμενο: Παιδί και Μαθηματικά

Στόχοι: Προσανατολισμός- Διαδρομές

-Να επαναλαμβάνει διαδρομές που υποδεικνύονται με μια πραγματική κίνηση ή με γραμμές.

-Να εκτελεί διαδρομές ακολουθώντας τα χαρακτηριστικά σημεία ή να βρίσκει διαδρομές ακολουθώντας κάποια ίχνη.

-Να επαναλαμβάνει διαδρομές εντοπίζοντας τα χαρακτηριστικά σημεία τα οποία είναι σε θέση να τα ορίσει με μια διαδοχή.

Δραστηριότητες

Βιωματικές καταστάσεις για την επανάληψη μιας διαδρομής

-Τα παιδιά ακολουθούν διαδρομές με μια κατάλληλη διάταξη επίπλων. Στο τέλος γίνεται έλεγχος για το σωστό της διαδρομής.

Βιωματικές καταστάσεις για την εκτέλεση μιας διαδρομής

-Τα παιδιά κάνουν διαδρομές από ένα σημείο του δωματίου ελεύθερα ή με εντολές ή με κατάλληλα τοποθετημένα αντικείμενα.

Εμπράγματες καταστάσεις για την εκτέλεση μιας διαδρομής

-Τα παιδιά πραγματοποιούν διαδρομές αντικειμένων που συνοδεύονται από μουσική. https://www.youtube.com/watch?v=WXkYH9pVfX4

Βιωματικές καταστάσεις για τις διαδρομές με ίχνη

-Τα παιδιά δραματοποιούν τον χωριάτικο γάμο.

Αναπαραστασιακές καταστάσεις με διαδρομές

-Τα παιδιά παρουσιάζουν τη διαδρομή του χωριάτικου γάμου, την περιγράφουν τη ζωγραφίζουν με σχήματα

Διαδρομή με ηχητικό κώδικα

Τα παιδιά χορεύουν σύμφωνα με το ρυθμό ενός χορού συρτού με βήματα μπρος, πίσω και στροφές, όπως στον πίνακα ζωγραφικής του Θεόφιλου.

Διαδρομή με μνήμη χώρου

Χορεύουν το χορό του γάμου κυκλικά και περνούν από τα ίδια σημεία συνεχώς. https://www.youtube.com/watch?v=7FF33g52NbU

Διαδρομή με ένα τραγούδι

Εκτελούν τη διαδρομή, το χορό σύμφωνα με το τραγούδι. https://www.youtube.com/watch?v=0XybNIujsaQ

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: Παιδί και Περιβάλλον

Στόχος:

Να συνειδητοποιούν τη μοναδικότητά τους, αλλά και να εντοπίζουν τιςομοιότητες και διαφορές τους με τους άλλους και τις σέβονται

Δραστηριότητες

• Τα Χαικού ( γιαπωνέζικα ποιήματα με 17 συλλαβές η στροφή και θέματα με εποχές, περιβάλλον, φύση, χρώματα, το νόημα έχει δευτερύουσα σημασία, οι λέξεις έχουν πρώτο ρόλο) Δείχνουμε εικόνες και φτιάχνουμε το δικό μας Χαικού

• 1^ον Φτιάχνω το δικό μου παραμύθι με την παραμυθοτράπουλα

  • Επιλογή του ονόματος του ήρωα.
  • Ο αγαπημένος μου ήρωας έχει στόχο
  • Καθορισμός ενός στόχου σε προσωπικό επίπεδο ή για το γενικό καλό,
  • Η διαδρομή του ήρωα σχεδιασμός ταξιδιού, εμπόδια, δυσκολίες, περιγραφή του ταξιδιού
  • Η χρήση των επαναλαμβανόμενων μοτίβων στο παραμύθι( στίχοι, λέξεις, προτάσεις )

  2^ον Δίνω τίτλο στο παραμύθι μου…………………………

  3^ον Δίνουμε ένα διαφορετικό τέλος 

  4^ον Δίνουμε ένα διαφορετικό ξεκίνημα

  5^ον Παίρνουμε φράσεις του και τις κάνουμε στίχους

  6^ον Αφηγούμαστε την ιστορία από το τέλος προς την αρχή σαν αναδρομική αφήγηση

  7^ον Γράφω κάποιος διαλόγους σε άλλη μορφή της ελληνικής (καθαρεύουσα, λαϊκό ύφος, τοπική διάλεκτο κτλ)

  8^ον Ζωγραφίζω το παραμύθι μου

  9^ον Κάνουμε το παραμύθι μας  κόμικ με λεζάντες

  10^ον Επέκταση ενός παραμυθιού (τι έγινε μετά), αν αυτό προσφέρεται

  11^ον Δημιουργία ενός νέου παραμυθιού με δανεικά στοιχεία από διάφορα άλλα

  12^ον Αλλαγή αρχής και τέλους

[1] https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AC%CF%83%CF%87%CE%B1

[1] http://3dim-megal.ark.sch.gr/ergasies_files/pasha.htm

 [1] 2 Αναλυτικά παρουσιάζεται στο βιβλίο του Αλέξη Κόκκου και συνεργατών, Εκπαίδευση Μέσα από τις Τέχνες,

εκδόσεις Μεταίχμιο.